Βαριά πλακώνουν τα σύννεφα πάνω από τις χρηματιστηριακές αγορές του πλανήτη καθώς, εκτός από τη φούσκα της τεχνητής νοημοσύνης και το «αεροπλανάκι» των κρυπτονομισμάτων, βρίσκονται αντιμέτωπες πλέον και με μια νέα πηγή ανησυχίας, τα επισφαλή δάνεια των περιφερειακών αμερικανικών τραπεζών και τις έωλες πρακτικές τού ραγδαία αναπτυσσόμενου στην τελευταία δεκαετία -αλλά και εντελώς ανεξέλεγκτου- ιδιωτικού πιστωτικού τομέα.

Οι παγκόσμιοι χρηματιστηριακοί δείκτες βυθίστηκαν στο κόκκινο το τελευταίο διήμερο μετά την ανακοίνωση ζημιών δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων δύο περιφερειακών τραπεζών των ΗΠΑ -Zions Bancorp και Western Alliance- από δανειολήπτες τους. Οι απώλειες ενέτειναν τις ήδη μεγάλες ανησυχίες για την υγεία της πιστωτικής αλυσίδας στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, προκαλώντας ξεπούλημα των τραπεζικών τίτλων και καθίζηση των χρηματιστηριακών δεικτών τόσο στη Wall Street όσο και στα άλλα μεγάλα χρηματιστήρια της υφηλίου. Το ξεπούλημα είχε αποτέλεσμα μόνο την Πέμπτη, 74 από τις μεγαλύτερες τράπεζες των ΗΠΑ να απολέσουν χρηματιστηριακή αξία μεγαλύτερη των 100 δισ. δολαρίων.

Είχε προηγηθεί η ανακοίνωση της Zions Bancorporation, μιας μικρομεσαίας τράπεζας με έδρα τη Γιούτα, ότι θα προβεί σε διαγραφές 50 εκατ. δολαρίων από δύο χορηγηθέντα δάνεια και της Western Alliance, που έχει έδρα το Φοίνιξ, ότι έχει προβεί σε αγωγή εναντίον δανειολήπτη της για απάτη σε δάνειο το ύψος του οποίου φέρεται στα 100 εκατ. δολάρια. Η μετοχή της Zion υποχώρησε πάνω από 10%, ενώ η αντίστοιχη της Western Alliance περισσότερο από 9%.

Παρότι φαινομενικά η υπόθεση έδειχνε μεμονωμένο γεγονός δύο τραπεζών με κεφαλαιοποίηση μικρότερη των 10 δισ. δολαρίων, το ευρύ επενδυτικό κοινό έδειξε να σκιάζεται καθώς άρχισαν να αναδύονται μνήμες της τραπεζικής αναταραχής του 2023 και των πιέσεων που είχαν δεχθεί οι περιφερειακές τράπεζες των ΗΠΑ μετά την κατάρρευση της Silicon Valley Bank.

Πιστωτικά πρότυπα

Ευρύτερα ερωτήματα για τα χαλαρά πιστωτικά πρότυπα, τις πρακτικές και την ποιότητα του δανεισμού στην αγορά ιδιωτικού χρέους ανασύρθηκαν. Οι ανησυχίες για πιθανό ντόμινο εντάθηκαν, καθώς αναδύθηκαν εκτιμήσεις για υψηλή έκθεση μεγάλων πιστωτικών ιδρυμάτων σε προβληματικά δάνεια χαμηλής εξασφάλισης. Μεγάλες τράπεζες που έχουν τέτοια δάνεια ενδέχεται να μην πάρουν τα χρήματά τους πίσω, προειδοποίησαν κάποιοι.

Τα προβλήματα των δύο αμερικανικών τραπεζών έπονται δύο πτωχεύσεων που έκαναν ιδιαίτερη αίσθηση τον προηγούμενο μήνα. Η πρώτη, αυτή της Tricolor, ενός χορηγού δανείων υψηλού κινδύνου για αγορά αυτοκινήτων, ενώ η δεύτερη της First Brands, μιας προμηθεύτριας εταιρείας ανταλλακτικών αυτοκινήτων που γνώρισε εκρηκτική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια μέσω εξαγορών ανταγωνιστών τους οποίους χρηματοδότησε με υπερδανεισμό από μη τραπεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Στην αίτηση πτώχευσης η First Brands αποκάλυψε ότι είχε υποχρεώσεις τουλάχιστον 10-50 δισ. δολαρίων έναντι περιουσιακών στοιχείων μόλις 1-10 δισ. δολαρίων, υποδεικνύοντας σε χρηματοδότηση υψηλού ρίσκου εκτός ισολογισμού. Οφειλές μεγαλύτερες των 10 δισ. δολαρίων φαίνεται ότι ήταν προς κάποια από τα μεγαλύτερα ονόματα της Wall Street.

Διόλου τυχαία την περασμένη Τρίτη, πριν απο τις ανακοινώσεις των Zions και Western Alliance ο διευθύνων σύμβουλος της μεγαλύτερης τράπεζας των ΗΠΑ JP Morgan, Τζέιμι Ντάιμον, προειδοποίησε για πιθανά νέα λουκέτα στον ιδιωτικό χρηματοπιστωτικό τομέα λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «όταν βλέπετε μια κατσαρίδα, πιθανότατα υπάρχουν περισσότερες». Από την πλευρά της η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, ομολόγησε την Πέμπτη ότι η ανησυχία για τους κινδύνους που συσσσωρεύονται στις αγορές μη τραπεζικού δανεισμού την κρατά… ξύπνια τη νύχτα. Η Γκεοργκίεβα δήλωσε από το βήμα της συνόδου ΔΝΤ-Παγκόσμιας Τράπεζας ότι το Ταμείο ανησυχεί για την «πολύ σημαντική μετατόπιση της χρηματοδότησης» από τον τραπεζικό τομέα προς τα μη τραπεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (NBFI). Αυτά τα NBFI, είπε, δεν ρυθμίζονται τόσο στενά όσο οι τράπεζες, πράγμα που σημαίνει ότι ο κόσμος θα μπορούσε να καταλήξει σε «δύσκολη θέση» εάν ο ιδιωτικός πιστωτικός τομέας συνεχίσει να αναπτύσσεται σημαντικά και η παγκόσμια οικονομία εξασθενήσει. Η Γκεοργκίεβα προέτρεψε τις κυβερνήσεις σε μεγαλύτερη εποπτεία αυτών των ιδρυμάτων, ενώ επεχείρησε να διασκεδάσει τις ανησυχίες λέγοντας ότι «μέχρι στιγμής, δεν έχουν εντοπιστεί τόσο πολλές κατσαρίδες».

Ρισκάρουν αποδόσεις

Ωστόσο το ΔΝΤ στην έκθεσή του για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα (Fiscal Monitor) που έδωσε στη δημοσιότητα την περασμένη Τρίτη είχε εκφράσει την ανησυχία του για το γεγονός ότι οι τράπεζες δανείζουν ολοένα και περισσότερο σε ιδιωτικά πιστωτικά funds. O λόγος που οι τράπεζες ρισκάρουν είναι οι αποδόσεις αυτών των δανείων, οι οποίες είναι υψηλότερες σε σχέση με αυτές που προσφέρουν οι παραδοσιακές εμπορικές και βιομηχανικές πιστώσεις. Αυτή η αδρή χρηματοδότηση των τραπεζών προς τα ιδρύματα του μη τραπεζικού χρηματοπιστωτικού τομέα έχει αποτέλεσμα μια ολοένα και «επεκτεινόμενη αγορά» επενδυτών και δανειοληπτών. Τα υπό διαχείριση περιουσιακά στοιχεία του ιδιωτικού πιστωτικού τομέα προσεγγίζουν σήμερα τα 3 δισ. δολάρια και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της BlackRock ώς το 2030 θα έχουν φτάσει τα 4,5 τρισ. δολάρια. Σε αυτό το μέγεθος, χωρίς έλεγχο και εποπτεία και με δεδομένη την αλληλοσύνδεσή του με το επίσημο τραπεζικό σύστημα συνιστά ντε φάκτο συστημικό κίνδυνο.

www.efsyn.gr