Θυμάστε το «Project 2025»; Είναι το διαβόητο οικονομικό και πολιτικό πρόγραμμα της υπερσυντηρητικής δεξαμενής σκέψης Heritage Foundation, στο οποίο στηρίχτηκε η προεκλογική καμπάνια του Τραμπ. Μπορεί τότε ο Τραμπ να αρνήθηκε να το υιοθετήσει επίσημα, για να μη φοβίσει τους μετριοπαθείς ψηφοφόρους, αλλά σήμερα οι πολιτικές που εφαρμόζει ακολουθούν πιστά τις προτάσεις και τον οδικό χάρτη αυτού του προγράμματος.

Το Ίδρυμα Heritage είναι το σπουδαιότερο, ίσως, συντηρητικό ινστιτούτο των Ηνωμένων Πολιτειών. Τη δεκαετία του ’80 επηρέασε αποφασιστικά την πολιτική του προέδρου Ρήγκαν, όπως ακριβώς επηρεάζει σήμερα και την πολιτική του προέδρου Τραμπ. Το μείγμα δημόσιων πολιτικών που προωθεί αυτή τη φορά είναι εμφανώς αντιφατικό. Από τη μια πλευρά, λιμπερταριανές αγοραίες μεταρρυθμίσεις στην οικονομία και από την άλλη, επιστροφή στις παραδοσιακές πολιτισμικές αξίες.

Τελευταία, προσπαθεί να επεκτείνει την επιρροή του και στην Ευρώπη, λειτουργώντας ως πόλος συσπείρωσης των ακροδεξιών ευρωπαϊκών κομμάτων. Ανάλογη, αλλά αποτυχημένη, προσπάθεια είχε κάνει το 2019 ο Στιβ Μπάνον. Τώρα, όμως, η προσπάθεια αυτή γίνεται σε θεσμικό επίπεδο, με πιο συστηματικό και μεθοδικό τρόπο. Ενισχύοντας τα ευρωπαϊκά ακροδεξιά κόμματα να πάρουν την εξουσία, το τραμπικό Heritage Foundation επιδιώκει την άλωση της φιλελεύθερης δημοκρατίας δυτικού τύπου και της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης -και δια μέσου αυτής- την κυριαρχία της Μαύρης Διεθνούς σ’ ολόκληρο τον πλανήτη.

Μόνο που τα ευρωπαϊκά ακροδεξιά κόμματα δεν είναι λιμπερταριανά (ούτε καν νεοφιλελεύθερα). Άρα, εκ των πραγμάτων η προσπάθεια προσέγγισης και επηρεασμού στρέφεται πρωτίστως σε μη οικονομικά θέματα: στο μεταναστευτικό, στην απαγόρευση των αμβλώσεων, στην ελεύθερη διακίνηση της ακροδεξιάς και φασιστικής ιδεολογίας, στην ταυτότητα φύλου και στον σεξουαλικό προσανατολισμό κτλ.

Το εναρκτήριο λάκτισμα σ’ αυτήν την προσπάθεια άλωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης το έδωσε παλαιότερα ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς, που είναι η αιχμή του δόρατος και ο αδιαμφισβήτητος ιδεολογικός καθοδηγητής του όλου εγχειρήματος. Χρηματοδοτικός βραχίονας είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος του πλανήτη, ο Ίλον Μασκ. Αμφότεροι παρεμβαίνουν πολύ συχνά και πολύ ωμά στις εσωτερικές υποθέσεις των ευρωπαϊκών χωρών, κατηγορώντας τις φιλελεύθερες κυβερνήσεις και υποστηρίζοντας απροκάλυπτα τα ακροδεξιά κόμματα.

Διάβασα προχθές ένα σχετικό άρθρο στην ιστοσελίδα του POLITICO, το οποίο βρήκα πολύ ενδιαφέρον και κατατοπιστικό, και γι’ αυτό σας το κοινοποιώ.

Γιώργος Δουράκης

Το Ίδρυμα Heritage περνά από το κίνημα MAGA στο MEGA — «Make Europe Great Again»

Στην πολιτική ατζέντα: ναταλισμός, ελευθερία της έκφρασης, αντίθεση στα δικαιώματα των διεμφυλικών ατόμων και καταπολέμηση της κινεζικής επιρροής.

της Χάνα Ρόμπερτς

POLITICO, 10 Νοεμβρίου 2025

ΡΩΜΗ — Η συντηρητική δεξαμενή σκέψης που βρίσκεται πίσω από τον οδικό χάρτη του προγράμματος «Project 2025», του Ντόναλντ Τραμπ, αναζητά νέους φίλους στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Το Ίδρυμα Heritage («Heritage Foundation»), η ιδεολογική μηχανή πίσω από το πρόγραμμα των 922 σελίδων που έχει καταστεί το βασικό εγχειρίδιο πολιτικής για τη δεύτερη θητεία του Τραμπ, συνεργάζεται με μια σειρά από ακροδεξιά ευρωπαϊκά εθνικιστικά κινήματα, με σκοπό να εξαγάγει το πρόγραμμά του για την καταπολέμηση των προοδευτικών πολιτικών.

Μεταξύ άλλων, διοργάνωσε στη Ρώμη μια διάσκεψη στην τοιχογραφημένη πρώην κατοικία του μακαρίτη πρωθυπουργού Σίλβιο Μπερλουσκόνι, με θέμα την δημογραφική κρίση στην Ευρώπη και την ιδέα ότι η μείωση των γεννήσεων αποτελεί απειλή για τον δυτικό πολιτισμό. Μεταξύ των ομιλητών ήταν ο Ρότζερ Σεβερίνο, αντιπρόεδρος εσωτερικής πολιτικής του ιδρύματος και αρχιτέκτονας της εκστρατείας για την κατάργηση των αμβλώσεων στις ΗΠΑ, καθώς και η υπέρμαχος των γεννήσεων ιταλίδα υπουργός Οικογένειας, Τεκνοποιϊας και Ίσων Ευκαιριών, Ευγενία Ροτσέλα, η αντιπρόεδρος της Γερουσίας και μέλη ιταλικών δεξιών δεξαμενών σκέψης.

Ο Σεβερίνο και ο πρόεδρος του Ιδρύματος Heritage, Κέβιν Ρόμπερτς, έχουν μιλήσει και ως προσκεκλημένοι σε συνόδους κορυφής και συνέδρια ακροδεξιών παρατάξεων, όπως οι «Πατριώτες για την Ευρώπη», που περιλαμβάνουν τον «Εθνικό Συναγερμό» της Μαρίν Λε Πεν και την ιταλική «Λίγκα», με κεντρικό σύνθημα το «Make Europe Great Again».

Ἐν τῷ μεταξύ, εκπρόσωποι του Ιδρύματος Heritage έχουν πραγματοποιήσει ιδιωτικές συναντήσεις στην Ουάσινγκτον και στις Βρυξέλλες, με βουλευτές ακροδεξιών κομμάτων από την Ουγγαρία, την Τσεχία, την Ισπανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Μόνο τους τελευταίους 12 μήνες, η αντιπροσωπία πραγματοποίησε επτά συναντήσεις με μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σε σύγκριση με μία μόνο συνάντηση τα τελευταία πέντε χρόνια, σύμφωνα με τα αρχεία του Κοινοβουλίου. Επίσης, πραγματοποίησαν συναντήσεις και με άλλους ευρωβουλευτές, που δεν ανακοινώθηκαν επίσημα, μεταξύ των οποίων και τρεις βουλευτές του κόμματος «Fratelli d'Italia» της Ιταλίδας πρωθυπουργού, Τζόρτζια Μελόνι.

Ο Σεβερίνο δήλωσε στον POLITICO ότι οι συναντήσεις με την ευρωπαϊκή Δεξιά αποσκοπούν στην ανταλλαγή ιδεών. Ωστόσο, οι συναντήσεις αυτές δεν είναι απλά μια ευγενική χειρονομία. Για τους ευρωπαίους πολιτικούς αποτελούν έναν τρόπο να αποκτήσουν πρόσβαση σε άτομα του περιβάλλοντος Τραμπ. Για το Ίδρυμα Heritage, αποτελούν έναν τρόπο να επεκτείνει την επιρροή του πέρα από την Ουάσινγκτον και να πετύχει τους ιδεολογικούς του στόχους, που υπό την ηγεσία του Ρόμπερτς ευθυγραμμίζονται όλο και περισσότερο με την προσέγγιση MAGA του Ντόναλντ Τραμπ.

Ο Μάικ Γκονζάλεζ, ανώτερος επιστημονικός συνεργάτης το ιδρύματος δήλωσε ότι πραγματοποιεί συναντήσεις με συντηρητικά κόμματα για να μοιραστεί εμπειρίες για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων — «ανταλλαγή απόψεων και τα τοιαύτα». Ανέφερε ότι οι συνομιλητές του «ενδιαφέρονται πολύ» για τις πολιτικές σε θέματα όπως οι αμβλώσεις, η θεωρία φύλου, η άμυνα και η Κίνα, προσθέτοντας ότι τμήματα του «Project 2025», όπως το κεφάλαιο που έγραψε για τη διακοπή της χρηματοδότησης των δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών φορέων, είναι «πολύ εύκολο να εφαρμοστούν» στην Ευρώπη.

Ο ίδιος επισημαίνει ότι το ίδρυμα δραστηριοποιείται στην Ευρώπη εδώ και πολλά χρόνια, αλλά η ζήτηση έχει αυξηθεί μετά την επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία. Οι ευρωπαίοι ηγέτες της Δεξιάς, σύμφωνα με τον Γκονζάλεζ, «βλέπουν τι κάνει ο Τραμπ και λένε, ‘θέλω κι εγώ να κάνω κάτι παρόμοιο’».

Η δεύτερη φορά είναι καλύτερη

Δεν είναι η πρώτη φορά που το κίνημα MAGA προσπαθεί να ενισχύσει την ευρωπαϊκή Δεξιά. Το 2019, ο πρώην σύμβουλος στρατηγικής του Τραμπ, Στιβ Μπάνον, προσπάθησε να συνενώσει τα λαϊκιστικά εθνικιστικά κόμματα υπό την αιγίδα της δεξαμενής σκέψης του Κινήματος, αλλά η προσπάθειά του απέτυχε λόγω έλλειψης υποστήριξης από τα ίδια τα κόμματα.

Ορισμένοι παρατηρητές αμφιβάλλουν κατά πόσον η νέα αυτή προσπάθεια θα έχει διαφορετικό αποτέλεσμα. «Δε νομίζω ότι θα καταλήξει σε κάτι σημαντικό», δήλωσε ο E.Τζ. Φέιγκαν, αναπληρωτής καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις και συγγραφέας του βιβλίου The Thinkers, που ασχολείται με τις κομματικές δεξαμενές σκέψης. «Η ευρωπαϊκή Δεξιά διαθέτει τους δικούς της πόρους για την χάραξη πολιτικής, οπότε το Ίδρυμα Heritage δεν έχει πολλά να προσφέρει στα ευρωπαϊκά κόμματα».

Αυτό είναι πρόβλημα, σημείωσε ο Φέιγκαν, ιδίως όταν πρόκειται για νομοτεχνική επεξεργασία, δεδομένου ότι το Ίδρυμα Heritage δεν διαθέτει μεγάλο αριθμό «ανθρώπων με βαθιά γνώση των νόμων και των συνθηκών», που ισχύουν στην Ευρώπη.

Ωστόσο, η ευρωπαϊκή αποστολή του Ιδρύματος Heritage έρχεται σε μια εποχή που οι ακροδεξιές παρατάξεις κερδίζουν έδαφος σ’ όλη την Ευρώπη, εκμεταλλευόμενες τη δυσαρέσκεια του κοινού για θέματα όπως η μετανάστευση, η κλιματική πολιτική και η εθνική κυριαρχία, και προωθώντας πολιτικές παρόμοιες μ’ αυτές που περιγράφονται στην ατζέντα του «Project 2025».

Στην Ιταλία, δύο βουλευτές πρότειναν νομοθεσία που αναγνωρίζει την προσωπικότητα του εμβρύου, η οποία θα καθιστούσε αδύνατη την άμβλωση. Η περιφερειακή κυβέρνηση του Λάτσιο ετοιμάζεται να εγκρίνει νόμο που θα εγγυάται την προστασία του εμβρύου «από τη σύλληψη», ακολουθώντας μια παρόμοια πρωτοβουλία στις ΗΠΑ. Και η Ευγενία Ροτσέλα, υπουργός Οικογένειας, Τεκνοποιίας και Ίσων Ευκαιριών της κυβέρνησης Μελόνι, η οποία εμφανίστηκε τον περασμένο μήνα μαζί με τον Σεβερίνο του Ιδρύματος Heritage, προσπαθεί να μπλοκάρει έναν περιφερειακό νόμο που απαγορεύει στους αντιρρησίες συνείδησης να εργάζονται σε κλινικές που πραγματοποιούν αμβλώσεις.

Δεν πρόκειται μόνο για το θέμα του δικαιώματος στην αναπαραγωγή. Η κυβέρνηση της Μελόνι αποσύρθηκε από το μνημόνιο κατανόησης για την πρωτοβουλία «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος» (σ. Γ.Δ.: ή «Νέος Δρόμος του Μεταξιού»), το φιλόδοξο πρόγραμμα της κινεζικής κυβέρνησης που στοχεύει στη χρηματοδότηση επενδύσεων σε υποδομές ύψους άνω του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων. Έτσι, εμπόδισε αποτελεσματικά τον κινεζικό τηλεπικοινωνιακό γίγαντα Χουάγουεϊ (Huawei) να συμμετάσχει στην ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών.

Ο Λούτσιο Μάλαν, βουλευτής του κόμματος Fratelli d'Italia της Μελόνι και ομιλητής σε δύο συνέδρια που διοργανώθηκαν από το Ίδρυμα Heritage, προσπάθησε να άρει την απαγόρευση των ομοφοβικών και σεξιστικών διαφημίσεων —αν και δήλωσε στον POLITICO ότι συμμετείχε στις εκδηλώσεις αυτές μετά από πρόσκληση της κεντροδεξιάς δεξαμενής σκέψης FareFuturo, που συνδιοργάνωσε τις εκδηλώσεις με το Ίδρυμα Heritage.

Το Ίδυμα Heritage και οι σύμμαχοί του στην κυβέρνηση Τραμπ έχουν πολλά να κερδίσουν από την ενίσχυση των ευρωπαϊκών εθνικιστικών κομμάτων, που κι αυτά πιέζουν για καθυστερήσεις στους κανονισμούς για το κλίμα και τη γεωργία και τάχθηκαν στο πλευρό των ΗΠΑ και των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών στο θέμα των ψηφιακών κανονισμών. Νωρίτερα φέτος, το Ίδρυμα  Heritage φιλοξένησε την παρουσίαση προτάσεων από δύο ευρωπαϊκές ακροδεξιές δεξαμενές σκέψης, τη Mathias Corvinus Collegium (MCC) της Ουγγαρίας και την Ordo Iuris Institute for Legal Culture της Πολωνίας, με στόχο την αναμόρφωση και την αποδυνάμωση της ΕΕ, μέσω υπονόμευσης της Επιτροπής και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η δραστηριότητα του Ιδύματος Heritage στην Ευρώπη έρχεται σε μια περίοδο που το ίδιο αντιμετωπίζει έντονες αντιδράσεις στη χώρα του, μετά τη συμπαράσταση του Ρόμπερτς στον δεξιό πολιτικό σχολιαστή Τάκερ Κάρλσον, ο οποίος δέχθηκε κριτική για τη συνέντευξη που πήρε από έναν λευκό εθνικιστή. Το περιστατικό προκάλεσε ανοιχτή εξέγερση εναντίον του Ρόμπερτς, ο οποίος στη συνέχεια ζήτησε συγγνώμη.

Η απροσδόκητα ταχεία και ευρεία εφαρμογή του «Project 2025» στις ΗΠΑ έχει ενισχύσει το κύρος του Ιδρύματος Heritage στην Ευρώπη, δήλωσε ο Κένεθ Χάαρ του Παρατηρητηρίου της Επιχειρηματικής Ευρώπης, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που παρακολουθεί τις δραστηριότητες των ομάδων πίεσης στην ΕΕ. «Η πλήρης υιοθέτηση της πολιτικής τους ατζέντας από τον Τραμπ, τους έχει προσδώσει πρωτοφανές κύρος», είπε και πρόσθεσε ότι τώρα το Ίδρυμα Heritage «δεν είναι απλώς μια αμερικανική δεξαμενή σκέψης, είναι εκπρόσωπος της συμμαχίας MAGA. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι ασκεί εξωτερική πολιτική για λογαριασμό του προέδρου».

Το Ίδρυμα Heritage έχει σοβαρούς λόγους να εστιάζει ειδικά στην Ευρώπη, δεδομένου ότι αυτή αποτελεί σημείο αναφοράς για τους χορηγούς και τους ακτιβιστές του ιδρύματος στις ΗΠΑ, οι οποίοι ανησυχούν για τον υποτιθέμενο εξισλαμισμό και τις αριστερές πολιτικές της Γηραιάς Ηπείρου.

«Έχουμε υπαρξιακό συμφέρον να έχουμε μια Ευρώπη κυρίαρχη, ελεύθερη και ισχυρή», δήλωσε ο Γκονζάλεζ στον POLITICO.

Πόλος συσπείρωσης

Ιστορικά, η ευρωπαϊκή δεξιά έχει δυσκολευτεί να συνεργαστεί, καθώς οι διάφορες φατρίες της εκπροσωπούν αντικρουόμενα εθνικά συμφέροντα. Ωστόσο, ο μηχανισμός που στήριξε την επανεκλογή του Τραμπ και η ικανότητα αυτού του μηχανισμού να επηρεάζει την εθνική πολιτική στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχει αλλάξει αυτή τη δυναμική, καθιστώντας το Ίδρυμα Heritage «παράγοντα συσπείρωσης της ευρωπαϊκής δεξιάς», σύμφωνα με τον Χάαρ.

«Το κίνημα MAGA έχει γίνει πόλος συσπείρωσης και η ευρωπαϊκή Δεξιά συναντάται πιο συχνά», πρόσθεσε. Η υποστήριξη που παρέχει ο Τραμπ στις πολιτικές τους, τους επιτρέπει να έχουν μεγαλύτερη επιρροή στην Ευρώπη, καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες επιδιώκουν την εύνοια του Τραμπ και των συμμάχων του σε μια σειρά από θέματα, μεταξύ των οποίων και οι δασμοί.

Ακτιβιστές για τη διαφάνεια ανέφεραν ότι παρατηρούν μια αξιοσημείωτη αύξηση της δραστηριότητας, η οποία υποδηλώνει ότι το Ίδρυμα Heritage κερδίζει έδαφος πέρα από τα συμπόσια και τις εκδηλώσεις.

Ο Ραφαέλ Κεργκενό, ανώτερος πολιτικός αξιωματούχος της Διεθνούς Διαφάνειας, μιας ΜΚΟ που αγωνίζεται κατά της αθέμιτης πολιτικής επιρροής, είπε ότι οι δραστηριότητες της ομάδας —συμπεριλαμβανομένων των μυστικών συναντήσεων με ευρωβουλευτές, οι οποίες ενδέχεται να παραβιάζουν τον κώδικα δεοντολογίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου— αποδεικνύουν την ανεπάρκεια των ευρωπαϊκών κανονισμών για τα λόμπι και την υπεράσπιση συμφερόντων.

«Το Ίδρυμα Heritage έχει προωθήσει εμφανώς αντιδημοκρατικά προγράμματα και τώρα είναι ελεύθερο να προσεγγίζει ευρωβουλευτές χωρίς να αποκαλύπτει τους στόχους του ή τη χρηματοδότησή του», είπε. «Εάν η ΕΕ δεν τηρήσει πιο αυστηρή στάση, τότε θα δώσει τη δυνατότητα στους εχθρούς της να εισαγάγουν τον αυταρχισμό από την πίσω πόρτα».

Ωστόσο, ο Νικολά Προκατσίνι, ευρωβουλευτής του κόμματος της Μελόνι, ο οποίος έχει πραγματοποιήσει αρκετές συναντήσεις με το Ίδρυμα Heritage, αρνείται ότι αυτό αποτελεί κίνδυνο για το κράτος δικαίου ή την ευρωπαϊκή πολιτική. Δήλωσε ότι δεν έχει διαβάσει το «Project 2025» και επισήμανε τη μακρά ιστορία του ιδρύματος ως ισχυρού παράγοντα στον τομέα της οικονομικής πολιτικής —αν και αυτό έχει αλλάξει στην εποχή του Τραμπ, καθώς ο νυν επικεφαλής του ιδρύματος, Ρόμπερτς, βρίσκεται πλησιέστερα στις θέσεις του αμερικανού προέδρου.

Τόνισε, όμως, ότι «μπορεί να συμφωνείτε ή να διαφωνείτε με τις απόψεις του... αλλά το Ίδρυμα Heritage είναι σίγουρα μια φωνή με ιδιαίτερο κύρος».

https://www.politico.eu/article/the-heritage-foundation-goes-from-maga-to-mega-make-europe-great-again-donald-trump-us-influence/