Εργαλεία υπάρχουν για να ξεπεραστεί το αδιέξοδο με το ελληνικό χρέος.

Πληθαίνουν οι φωνές των οικονομολόγων που βάζουν στο τραπέζι τη διεθνή διάσκεψη και τον λογιστικό έλεγχο.Κι όμως υπάρχουν πολλά εργαλεία στα χέρια της κυβέρνησης για να λυθεί ο γόρδιος δεσμός του χρέους.

Πολύ δε περισσότερο που αρκετοί επιφανείς αρθρογράφοι σε εγκριτα διεθνή ΜΜΕ αναγνωρίζουν τόσο το αδιέξοδο της πολιτικής που ακολουθούσε μέχρι πρότινος η χώρα μας όσο και την «ηθική» υποχρέωση της Γερμανίας ως βασικής πιστώτριας χώρας να προχωρήσει σε κάποιου είδους ελάφρυνση του χρέους.

«Δυστυχώς, (η Γερμανία) δεν έμαθε από τα κόστη της τρελής προσήλωσης στη δημοσιονομική ορθοδοξία, παρά το γεγονός ότι η ευημερία της στηρίζεται στην απόφαση των αντιπάλων της στοn Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο να επιτρέψουν στη μεταπολεμική κυβέρνηση της Δυτικής Γερμανίας να διαγράψει το μισό από το χρέος της» έγραφε προ ημερών (28/01) στην Ουάσιγκτον Ποστ ο Χάρλοντ Μέγιερσον, ένας από τους κυριότερους αρθρογράφους της εφημερίδας, σε άρθρο με τίτλο: «Οσον αφορά την κρίση στην Ελλάδα, η Γερμανία θα πρέπει να διδαχθεί από το οικονομικό της παρελθόν».

Ο Μέγιερσον θυμίζει μάλιστα ότι μεταξύ των 20 πιστωτριών χωρών που είχαν δανείσει τη Γερμανία την περίοδο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και συμφώνησαν το 1953 στη Διάσκεψη του Λονδίνου να διαγραφεί μέρος του γερμανικού χρέους ήταν και η Ελλάδα.

Μια Ελλάδα, υπενθυμίζουμε, που μόλις πάσχιζε να ανορθωθεί οικονομικά και κοινωνικά από τις επιπτώσεις της γερμανικής κατοχής και του εμφυλίου πολέμου που ακολούθησε.

Ιδιαιτέρως διαφωτιστικό είναι επίσης σχετικό άρθρο που δημοσίευσε στην εφημερίδα «Γκάρντιαν» λίγο πριν από τις εκλογές στη χώρα μας (21/01) ο νεοκεϊνσιανός οικονομολόγος Jeffrey Sachs, ο οποίος έγραφε για το ζήτημα της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους: «Ορισμένοι Γερμανοί επιμένουν σήμερα ότι το χρέος είναι χρέος και ότι η Ελλάδα πρέπει να το αποπληρώσει πλήρως. Θα πρέπει να γνωρίζουν καλύτερα τη δική τους ιστορία, αρχίζοντας από την ανεπιτυχή προσπάθεια του Κέινς να μειώσει το βάρος των γερμανικών επανορθώσεων. Θα πρέπει να θυμηθούν την ελάφρυνση που δόθηκε στη Γερμανία με το σχέδιο Μάρσαλ και τη συμφωνία του Λονδίνου το 1953 για το γερμανικό χρέος.

«Αξιζε» η Γερμανία την ελάφρυνση του 1953; Δεν είναι αυτό το σωστό ερώτημα. Η νέα γερμανική δημοκρατία χρειαζόταν την ελάφρυνση και η Γερμανία χρειαζόταν μια καινούργια αρχή. Επαιξε σημαντικό ρόλο στην οικονομική ανάκαμψη και την οικοδόμηση των δημοκρατικών θεσμών της Γερμανίας».

«”Αξίζει” η Ελλάδα ελάφρυνση του χρέους;», αναρωτιέται ο Sachs. «Οι Ελληνες πολιτικοί συμπεριφέρθηκαν άσχημα. Το ίδιο και οι γερμανικές, γαλλικές και αμερικανικές τράπεζες και πολλοί από τους Ελληνες μεγιστάνες που έκρυψαν τα πλούτη τους έξω για να μην εντοπιστούν από τις φορολογικές αρχές».

«Δεν πήγαν σε δαπάνες»

Οσον αφορά το επιχείρημα που ακούγεται τελευταία ότι τα κοινοβούλια των εταίρων της Ελλάδας δεν μπορούν να ζητήσουν από τους πολίτες και τους φορολογουμένους τους να σηκώσουν το βάρος μιας ενδεχόμενης διαγραφής μέρους του ελληνικού χρέους, την απάντηση τη δίνει σε πρόσφατο άρθρο του στους «Νιου Γιορκ Τάιμς» (30/01/2015) ο Αμερικανός νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν. «Πολλοί άνθρωποι δείχνουν να πιστεύουν ότι τα δάνεια που έχει πάρει η Αθήνα από τότε που ξέσπασε η κρίση επιδότησαν τις ελληνικές δαπάνες.

Η αλήθεια ωστόσο είναι ότι το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων που δόθηκαν στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκαν απλά για να πληρωθούν οι τόκοι και το κεφάλαιο του χρέους».

Ή, όπως ακόμη πιο καθαρά το έθεσε ο οικονομολόγος Τιμ Τζόουνς της οργάνωσης Jubilee Debt Campaign -μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης που πρωτοστάτησε στο κίνημα κατά του χρέους του Τρίτου Κόσμου τη δεκαετία του ‘90- σε ανακοίνωση για τις εκλογές στην Ελλάδα: «Οι ευρωπαϊκές και ελληνικές τράπεζες διασώθηκαν, ενώ το χρέος αφέθηκε στον ελληνικό λαό. Πρόκειται για την ίδια άδικη αντιμετώπιση στη χρηματοπιστωτική κρίση που έπληξε τον αναπτυσσόμενο κόσμο τις δεκαετίες του ‘80 και ‘90».

Ο διαπρεπής και πέρα για πέρα «συστημικός» αρθρογράφος των «Financial Times» Μάρτιν Γουλφ (27/01) πάει ένα βήμα ακόμη παραπέρα: «Η κυρίαρχη άποψη είναι ότι οι Ελληνες δανείστηκαν τα λεφτά, οπότε έχουν την υποχρέωση να τα ξεπληρώσουν, όσο κι αν τους κοστίσει. Με τον τρόπο αυτό συντηρούνται οι φυλακές των πιστωτών. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι οι πιστωτές έχουν την ηθική υποχρέωση να δανείζουν με σωφροσύνη. Αν δεν μπορούν να κάνουν ενδελεχή έρευνα σε αυτούς που δανείζουν, τους αξίζει ό,τι πάθουν. Στην περίπτωση της Ελλάδας, η κλίμακα των εξωτερικών ελλειμμάτων ιδιαίτερα ήταν προφανής. Το ίδιο και ο τρόπος με τον οποίο διοικούνταν το ελληνικό κράτος».

Συγκρότηση επιτροπής

Οι απόψεις αυτές, όχι μόνο συνηγορούν υπέρ του να συγκληθεί μία διάσκεψη για το ελληνικό χρέος (και γιατί όχι ευρωπαϊκό, μια και άλλες χώρες όπως π.χ. η Ιταλία αντιμετωπίζει ανάλογο εκρηκτικό ζήτημα), όπως έγινε με τη Γερμανία το 1953. Συνηγορούν και υπέρ του «ξεχασμένου» αιτήματος για τη συγκρότηση μιας ανεξάρτητης επιτροπής λογιστικού ελέγχου, που θα διερευνούσε το πώς και γιατί του ελληνικού χρέους, βοηθώντας στο να αποκηρυχθεί το μέρος εκείνου του δημόσιου χρέους που θα χαρακτηριστεί «παράνομο», «απεχθές», «μη νομιμοποιημένο» ή «αβάστακτο».

Ο στόχος βέβαια της δημιουργίας μιας επιτροπής λογιστικού ελέγχου δεν είναι απλά η δημιουργία μιας επιτροπής «ειδικών» ή «κοινοβουλευτικών», αλλά ο εξονυχιστικός έλεγχος των δανειακών συμβάσεων με την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή των πολιτών (κοινωνικά κινήματα, συνδικαλιστικές οργανώσεις, συλλογικότητες, τοπική αυτοδιοίκηση κ.λπ.).

Η ιδέα μάλιστα της δημιουργίας μιας ανεξάρτητης επιτροπής λογιστικού ελέγχου για το δημόσιο χρέος απορριπτόταν ασυζητητί, με το επιχείρημα ότι αυτά γίνονται μόνο σε τριτοκοσμικές χώρες με παρελθόν ολοκληρωτισμού.

Οπως όμως αποκάλυψε πρόσφατα σε εκτενές άρθρο που δημοσιεύτηκε σε μεγάλες εφημερίδες της Ευρώπης (Le Monde, Publico, Le Soir) ο Ερίκ Τουσέν, πρόεδρος του βελγικού τμήματος της οργάνωσης CADTM (Επιτροπή για την Ακύρωση του Χρέους του Τρίτου Κόσμου) που μετείχε στην επιτροπή λογιστικού ελέγχου που είχε συστήσει ο πρόεδρος του Ισημερινού Ραφαέλ Κορέα το 2007, η ίδια η Ε.Ε. παρέχει τα «νομικά» εργαλεία για τη σύσταση ανάλογης επιτροπής.

Συγκεκριμένα, ο κανονισμός της Ε.Ε. που ψηφίστηκε τον Μάιο του 2013 (αριθ. 472/2013) και αφορά την ενίσχυση της οικονομικής και δημοσιονομικής εποπτείας των κρατών-μελών στη ζώνη του ευρώ, τα οποία αντιμετωπίζουν ή απειλούνται με σοβαρές δυσκολίες αναφορικά με τη χρηματοοικονομική τους σταθερότητα, αναφέρει στο σημείο 7 του άρθρου 9: «Τα κράτη-μέλη που υπόκεινται σε πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής διεξάγουν πλήρη έλεγχο των δημόσιων οικονομικών τους προκειμένου να εκτιμήσουν, μεταξύ άλλων, τους λόγους που οδήγησαν σε υπερβολικά υψηλά επίπεδα χρέους και να εντοπίσουν οποιαδήποτε πιθανή παρατυπία».

Με άλλα λόγια, ο κανονισμός αυτός της Ε.Ε. συστήνει σε κράτη που βρίσκονται σε καθεστώς μνημονίου (πρόγραμμα) να διενεργήσουν έλεγχο για τους λόγους που οδήγησαν σε υπερβολικά υψηλά επίπεδα το δημόσιο χρέος και να εντοπίσουν πιθανές παρατυπίες.

Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε δηλώσει προεκλογικά ότι θα προχωρήσει στη δημιουργία εξεταστικής επιτροπής για να διερευνηθεί το πώς φθάσαμε στα μνημόνια. Δεν θα πρέπει μια τέτοια επιτροπή να διερευνήσει ενδεχομένως και το πώς φθάσαμε στο δυσθεώρητο χρέος;

ΜΩΥΣΗΣ ΛΙΤΣΗΣ - mlitsis@naftemporiki.gr