Οι χαμένες φωτογραφίες της εξορίας. Ανακαλύφθηκαν τυχαία στην Ανάφη από παιδιά που έπαιζαν σε ερείπια. Συγκλονιστικές φωτογραφίες από τη καθημερινή ζωή των εξόριστων της μεταξικής περιόδου.

Την περίοδο του 1935- 1942 Έλληνες αντιφρονούντες εκτοπίστηκαν στα απομακρυσμένα νησιά του Αιγαίου. Περισσότερα από 40 νησιά μετατράπηκαν σε τόπους εξορίας. Η Ανάφη, το όμορφο νησάκι των Κυκλάδων που βρίσκεται κοντά στη Σαντορίνη, χρησιμοποιήθηκε και αυτό ως τόπος εξορίας από τη δικτατορία του Μεταξά μέχρι την Κατοχή.
Στο μουσείο Πολιτιστικών Εξόριστων Άη Στράτη πραγματοποιήθηκε μια παρουσίαση με τίτλο «Ανάφη το νησί των εξόριστων» με μαρτυρίες, αφηγήσεις και δεκάδες φωτογραφίες από τη ζωή τους στην Ανάφη.

Την επιστημονική έρευνα, που έδωσε φως σε μια άγνωστη ως τώρα περίοδο του νησιού, πραγματοποίησε η Αγγλίδα καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Σουόνσι, Μάργκαρετ Κενά, η οποία μελετά τη ζωή των κατοίκων της Ανάφης εδώ και πενήντα χρόνια.
Συγκινημένη δήλωσε: «Φέτος (2016) είναι η 50^η επέτειος από τότε που ξεκίνησα την έρευνα στην Ανάφη και είμαι πλέον 66 ετών.
Το νησί με τίμησε με μετάλλιο και με ανακήρυξε επίτιμο δημότη πριν από δέκα χρόνια.

Στο πέρασμα του χρόνου επισκέφτηκα το νησί ως σύζυγος αργότερα μαζί με τα παιδιά μου και με όλη την οικογένεια. Κάθε φορά επιστρέφω στην Ανάφη με αγάπη».
Η Μάργκαρετ Κενά ταξίδεψε πρώτη φορά στην Ανάφη ως μεταπτυχιακή φοιτήτρια το 1966. Την περίοδο εκείνη το νησί δεν είχε προβλήτα, ούτε πόσιμο νερό, ούτε αποχέτευση, ούτε δρόμους.

Όπως δήλωσε στην εφημερίδα το «Έθνος»: «Ο αρχικός μου σκοπός και η διδακτορική μου διατριβή είχαν ως αντικείμενο την κοινωνική ζωή στην Ανάφη με τον αγροτικό κύκλο, τη μετανάστευση και τη σταδιακή ερήμωση. Η σύνδεση της ως τόπος εξορίας ήταν κάτι που δεν περίμενα να βρω, δεν ήταν σε κανένα βιβλίο».

Το 1988 σε ένα ταξίδι της στην Ανάφη, μια φιλική οικογένεια της παρέδωσε ένα σπάνιο φωτογραφικό αρχείο από την περίοδο της εξορίας.
Τις φωτογραφίες είχαν ανακαλύψει τυχαία μερικά παιδιά που έπαιζαν σε ερείπια σπιτιών, όπου ζούσαν κάποτε οι πολιτικοί εξόριστοι.
Τα αρνητικά των φωτογραφιών υπήρχαν εδώ και δεκαετίες πίσω από έναν ψεύτικο τοίχο και ανήκαν σε εξόριστους που ζούσαν στο νησί.

Συνολικά ανακαλύφτηκαν 160 φωτογραφίες από την περίοδο 1935 έως 1942 που αποτυπώνουν τη ζωή της κοινότητας των εξόριστων.
Από τότε η κ. Κενά μελέτησε τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι εξόριστοι κατά τη διάρκεια της παραμονής στο νησί της Ανάφης και τις καθημερινές τους συνήθειες.

«Συνδικαλιστές, κομμουνιστές και σοσιαλιστές, ταξινομούνταν ως “δημόσιοι κίνδυνοι” και στέλλονταν σε εξορία μέσα στη χώρα» αναφέρει η κ. Κενά, η οποία αναζήτησε στην Αθήνα τα πρόσωπα των πρώην εξόριστων που απεικονίζονται στις φωτογραφίες και κατέγραψε τις μαρτυρίες τους. Μελέτησε τις χειρόγραφες εφημερίδες των εξόριστων της Ανάφης και ανέλυσε τη ζωή και τη συμβίωση τους στο νησί.
Η εργασία της, που στηρίχτηκε στο φωτογραφικό αρχείο των εξόριστων δημοσιεύτηκε στο βιβλίο «Η κοινωνική οργάνωση της εξορίας».

ΠΗΓΗ: ρεπορτάζ του Γιώργου Αποστολίδη στην εφημερίδα «Έθνος»