Ανεξάρτητη Κίνηση Οικονομολόγων Ελλάδας

Ενα μέρος από την ομιλία του Παναγιώτη Αλεβιζάκη Γενικου Γραμματέα του ΟΕΕ

Στην Ελλάδα oι οικογενειακές επιχειρήσεις αποτελούσαν και αποτελούν τον κινητήριο μοχλό ανάπτυξης.
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες με την «άναρχη» απελευθέρωση των αγορών, την ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων, εμπορευμάτων ,και εργατικού δυναμικού έκαναν την εμφάνισή τους στρεβλώσεις με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν παρενέργειες στον κοινωνικό και παραγωγικό ιστό ανάπτυξης των χωρών.
Οι παρενέργειες αυτές πρώτα και κύρια επέδρασαν αρνητικά στις επιχειρήσεις εκείνες που χαρακτηριζόντουσαν από εσωστρέφεια , παρουσίαζαν προβλήματα στην κεφαλαιουχική διάρθρωση, και υπολειπόντουσαν σε υποδομές και τεχνολογικό εξοπλισμό, με αποτέλεσμα να έχουν λειτουργικό κόστος και ατελέσφορο μάνατζμεντ.
Επομένως το κυρίαρχο ζήτημα ήταν , άμεσα, να υπάρξει αναδιάρθρωση του επιχειρηματικού τομέα.

Η αναδιάρθρωση του επιχειρηματικού τομέα, ( συγχωνεύσεις, κατάρτιση επιμόρφωση του εργατικού δυναμικού, υποδομές κ.λ.π.) και η αναδιάρθρωση σε ενδοεπιχειρηματικό επίπεδο (επενδύσεις τεχνολογίας, πρόσβαση στην πληροφόρηση, μηχανοργάνωση , γνώσεις και κατάρτισης προσωπικού) είναι τα θέματα που θα έπρεπε να απασχολήσουν πολιτεία και επιχειρήσεις. Όμως υπήρξε στρέβλωση και καθυστέρηση.

Στην καθυστέρηση της αναδιάρθρωσης επέδρασε η άνθηση του Χρηματιστηρίου την περίοδο ως το 1999, που έδωσε την ευκαιρία στις επιχειρήσεις να αντλήσουν από το Χρηματιστήριο δωρεάν κεφάλαια ύψους εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δραχμών, με αποτέλεσμα να συντηρηθούν στη ζωή με προβλήματα στην κεφαλαιουχική διάρθρωση, υψηλό λειτουργικό κόστος και ατελέσφορο μάνατζμεντ.

Επίσης η πτώση των επιτοκίων πάνω από 10 μονάδες λόγω της ένταξης της χώρας μας στην ΟΝΕ σήμαινε φθηνό χρήμα και βαθιά ανάσα για τις επιχειρήσεις με χρηματοοικονομικά προβλήματα και κυρίως εκρηκτική αύξηση της κατανάλωσης που χρηματοδοτήθηκε με τραπεζικό δανεισμό, πιστωτικές κάρτες κτλ.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας (Σεπτέμβρης 2005), τα χρωστούμενα από τα νοικοκυριά απογειώθηκαν στα 63,5 δισ. ευρώ από 48,9 δισ. ευρώ το Σεπτέμβρη του 2004. Σε απόλυτα μεγέθη ο όγκος του δανεισμού αυξάνει με 1,2 δισ. ευρώ το μήνα και ο ετήσιος ρυθμός αύξησης φτάνει στο 30%, σχεδόν δέκα φορές πάνω από τον τιμάριθμο. Με αυτά τα δεδομένα, η μάζα του δανεισμού των νοικοκυριών στις τράπεζες αναμενόταν να πλησιάσει το 37% του ΑΕΠ που θα παραγόταν μέσα στο 2005.

Σύμφωνα με δειγματοληπτική έρευνα της TNS-ICAP που πραγματοποιήθηκε το τελευταίο τρίμηνο του 2005 και κάλυψε 6.000 νοικοκυριά από αστικές και ημιαστικές περιοχές της Ελλάδος προκύπτουν τα εξής:

• Ένα στα Δύο Νοικοκυριά χρωστούν σήμερα στις τράπεζες.
• 742.000 Οικογένειες δηλώνουν ότι επιβαρύνονται πολύ ή αρκετά για τις δανειακές τους υποχρεώσεις.
• 500.000 Νοικοκυριά διαθέτουν πάνω από το 50 % του μηνιαίου εισοδήματός τους στην εξόφληση χρεών.
• Ένας στους Δέκα Καταναλωτές καθυστερούν ως και 3 μήνες να πληρώσουν τις δόσεις τους..

Σύμφωνα με την Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής της Τράπεζας της Ελλάδος (Φεβρουάριος 2007) προκύπτουν τα εξής:

• Το 8% των Καταναλωτικών Δανείων (Σεπτέμβριος 2006) δεν εξυπηρετείται (έναντι 7,8 % το Δεκέμβριο του 2005), ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση το αντίστοιχο ποσοστό, κατά μέσο όρο, είναι 3,3%.
• Το 3,5% των στεγαστικών δανείων εξοφλείται με καθυστέρηση που ξεπερνά τους τρεις μήνες.

Τα επιτόκια των τραπεζικών δανείων στην Ελλάδα κινήθηκαν ανοδικά το 2006. Η άνοδος ήταν μεγαλύτερη στα δάνεια προς τις επιχειρήσεις από ότι στα δάνεια προς τα νοικοκυριά.
Το πρόβλημα είναι εάν υπάρχει υπερχρέωση ή δεν υπάρχει υπερχρέωση;
Οι τραπεζίτες λένε, ότι δεν υπάρχει υπερχρέωση Δεν τίθεται ζήτημα υπερχρέωσης των ελληνικών νοικοκυριών, χωρίς να αποκλείονται μεμονωμένες περιπτώσεις λήψης περισσοτέρων του ενός καταναλωτικών δανείων.
Η κυβέρνηση δια στόματος του Υπουργού Οικονομίας Οικονομικών κ. Αλογοσκούφη λέει, ότι δεν υπάρχει υπερχρέωση, ο κ. Γκαργκάνας επιμένει ότι υπάρχει υπερχρέωση.

Το πρώτο ερώτημα αν υπάρχει υπερχρέωση είναι, ποιες είναι οι συνέπειές της; Και το δεύτερο βεβαίως, είναι πώς αντιμετωπίζουμε αυτό το πρόβλημα;
Υπάρχει υπερχρέωση, υπό την έννοια ότι είναι πολύ ταχεία η αύξηση του ποσοστού των καταναλωτικών δανείων και γενικά του δανεισμού των νοικοκυριών ως ποσοστό του Εθνικού Εισοδήματος.

Υπάρχει υπερχρέωση με την έννοια της στρέβλωσης της κατανομής των πιστώσεων. Έχουμε ταχεία αύξηση των καταναλωτικών δανείων και έχουμε πολύ βραδεία αύξηση του δανεισμού σε πιο παραγωγικούς, τομείς της οικονομίας ή πιο παραγωγικές και επενδυτικές δραστηριότητες της οικονομίας. Επομένως υπάρχει πρόβλημα.

Μπροστά στο αδιέξοδο που αναπόφευκτα θα δημιουργηθεί στο μέλος θα πρέπει άμεσα να ληφθούν θεσμικά μέτρα γιατί είναι απόλυτα φανερό ότι η υπερχρέωση μαζί με την τοκογλυφία του τραπεζικού κεφαλαίου δυναμιτίζουν και αποδυναμώνουν ακόμη περισσότερο τα λαϊκά εισοδήματα.

Πέραν των επισημάνσεων που προαναφέραμε μήπως πρέπει να προβληματιστούμε αν και η σημερινή λειτουργία των τραπεζών επιβαρύνει το κλίμα που επικρατεί σήμερα στην οικονομία. Μήπως οι αλόγιστες και παραπλανητικές διαφημίσεις , οι συμβάσεις με τα πολλά ψιλά και αδιευκρίνιστα σημεία, ο ελλιπής ίσως έλεγχος των τραπεζών από την τράπεζα της Ελλάδας και τα τόσα αλλά που θα μπορούσαμε να επισημάνουμε δημιουργούν ένα φαύλο κύκλο στον οποίο έχουν μπει επιχειρήσεις και οικογένειες.

Τέλος στο ερώτημα που ακούγεται όλο και πιο πολύ σήμερα και για το οποίο πρέπει να προβληματιστούμε , είναι ποιος έχει την ευθύνη της χάραξης της πολιτικής στην χώρα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι πολιτικές ηγεσίες , ή τα τραπεζικά όργανα και οι τράπεζες. Οι πολιτικές ηγεσίες πρέπει να εναρμονίζουν την πολιτική τους με τους στόχους και τις επιδιώξεις των τραπεζών , ή οι τράπεζες πρέπει να εναρμονίζουν την πολιτική τους στην εκάστοτε εκλεγμένη πολιτική ηγεσία και να έχουν συγκεκριμένα πλαίσια στα οποία θα κινούνται και θα ελέγχονται αυστηρά. Και γενικότερα τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την οποία έχουμε συνδέσει το μέλλον μας διοικούνται από το τραπεζικό σύστημα ή διοικούν την γηραιά ήπειρο;

ΑΛΕΒΙΖΑΚΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Γενικός Γραμματέας του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας